با پیشرفت علم و فناوری، نگاه علما و مراجع دینی، نسبت به فعالیت در بازارهای معاملاتی، متفاوت شده است و می‌توان گفت که قوانین دینی با روش‌های جدید سرمایه گذاری، تطابق پیدا کرده است. در مورد خرید و فروش ارزهای دیجیتال، بحث‌های مختلفی بین علما و متخصصین دینی وجود دارد. تاکید آن‌ها هم بر تطابق این ارزها با اصول مورد نظر در دین است. بر همین اساس و با رجوع به قاعده الأصل فی المعاملات الإباحة، می‌توان گفت که فعالیت در این بازارها مشکل شرعی نداشته و مجاز است. در ادامه به توضیحات بیشتری در مورد خصوصیات این احکام اشاره می‌کنیم.
ایا معاملات فیوچرز قمار است
معاملات فیوچرز یکی از ابزارهای مالی است که در آن و بر اساس یک قرارداد، ارزش یک دارایی در آینده، تعیین می‌شود و طرفین قرارداد در صورت رعایت شرایط قرارداد، می‌توانند از آن بهره‌مند شوند. برخلاف بازی‌های قمار که براساس شانس و احتمال است، معاملات فیوچرز بر اساس تحلیل و پیش‌بینی بازار و اطلاعات موجود صورت می‌گیرد. در واقع این معاملات به عنوان یک ابزار مالی در بازار سرمایه، شناخته شده و در اکثر کشورها، تحت نظارت و دارای قوانین و مقررات مشخصی هستند.
از نظر دینی، بعضی علما معتقد هستند که معاملات فیوچرز در صورتی که شرایط و مقررات آن رعایت شود، مشکل شرعی ندارند. با این حال، بعضی دیگر از علما، به دلیل نوعی از عدم اطمینان و عدم قطعیت در معاملات فیوچرز، آن را به مثابه قمار می‌دانند و به این دلیل، آن را خالی از اشکال نمی‌دانند.
در هر صورت برای اینکه یک معامله به شکل مشروع انجام شود باید شرایط و مقررات آن رعایت شود. در صورتی که معامله با شرایط توافق شده و قراردادی صورت گیرد، از نظر دینی مشکلی ندارد. به همین دلیل برای تصمیم‌گیری در این زمینه، می‌توانید از نظرات مختلف علمای دینی و همچنین مقررات قانونی موجود در کشور استفاده کنید.
ارز دیجیتال از نظر منابع دینی
در مورد تطابق مشروعیت ارزهای دیجیتال از جمله بیت کوین با مقررات دینی و قوانین شرعی اسلامی، بحث‌های زیادی مطرح شده است. در این زمینه باید اشاره کنیم که نظر علمای دینی در این مورد، متفاوت است و بسته به دیدگاه و نگرش هر عالم، نظری متفاوت ارائه می‌شود.
بعضی از علمای دین معتقد هستند که استفاده از ارزهای دیجیتال به دلیل عدم شفافیت و عدم پشتوانه قانونی و نظارت دولتی بر این ارزها، مشکل دینی دارند و باید از انجام آن خودداری کرد. از طرف دیگر با توجه به ویژگی‌های خاص ارزهای دیجیتال، به استفاده از آن‌ها در معامله‌های مالی و تجاری رضایت دارند و تطابق آن‌ها با اصول شرعی را تأیید می‌کنند. برای تشخیص تطابق یک مسئله با قوانین و اصول شرعی، باید ابتدا ویژگی‌های آن را بررسی و بعد با مقررات دینی مقایسه کرد. در مورد ارزهای دیجیتال هم باید با توجه به ویژگی‌های فنی و عملکردی و همچنین با بررسی احکام شرعی مرتبط با آن‌ها، تصمیم‌گرفت.
در ضمن باید توجه داشته باشید که نظرات علمای دینی در این زمینه، با توجه به پیشرفت روزافزون فناوری و تحولات جدید، تغییر می‌کند و براساس آخرین داده‌ها و تحقیقات، به‌روزرسانی می‌شود.
نظر مراجع تقلید در مورد فعالیت در بازارهای معاملاتی
نظر مراجع تقلید در مورد فعالیت در بازارهای ارزی، بستگی به شرایط و مقررات موجود در هر کشور و همچنین ویژگی‌های خاص هر بازار دارد. با این حال، مراجع تقلید به استفاده از ابزارهای مالی و شرکت در بازارهای معاملاتی، به شرط رعایت شرایط و مقررات مربوطه، رضایت دارند. به عنوان مثال، مقام معظم رهبری در بیانیه‌ای به تاریخ ۲۹ بهمن ۱۳۹۹، ضمن تأکید بر لزوم رعایت شرایط و مقررات موجود، به مردم توصیه کردند که از مشارکت در بازار سرمایه و بازارهای مالی و تجاری، به منظور حمایت از اقتصاد کشور، استفاده کنند.
همچنین در قوانین شرعی اسلامی، معاملات مالی و بازارهای ارز دیجیتال، به طور کلی مورد تأیید قرار گرفته‌‌اند. به شرطی که شرایط و مقررات معاملات و بازارها رعایت شود. با این حال، ممکن است در بعضی موارد، به دلیل ویژگی‌های خاص معاملات، موضوعی برای بررسی شرایط و مقررات جدید، در نظر گرفته شود.
جمع بندی
فعالیت در بازارهای معاملاتی، از جمله ارز دیجیتال، بیت کوین و غیره، نیازمند رعایت اصول و ضوابط مرتبط با قوانین اسلامی است. در مورد فعالیت در این نوع بازارها، منع قانونی و شرعی وجود ندارد. البته این امر هم منوط به ویژگی‌های قراردادی هر معامله است. توصیه می‌شود که برای انجام هر نوع معامله، در مورد شرایط و مقررات مربوط به بازارهای مالی و معاملاتی کشور مطالعه کرده و با نظرات مراجع تقلید مشورت کنید.