ارز یا دارایی افراد در یک شبکه بلاکچین، به شکل توکن نگهداری می‌شود. این دارایی معمولا به صورت دیجیتال بوده و دارای ارزش مالی است. Tokenها به عنوان واحد انتقال و نگهداری ارز دیجیتال در شبکه بلاکچین عمل می‌کنند. از این رو اهمیت زیادی در بازار ارزهای دیجیتال خواهند داشت.
افراد می‌توانند توکن‌ها را برای خرید، فروش، یا انتقال ارزهای دیجیتال به یکدیگر استفاده کنند. بنابراین آن‌ها را می‌توان ابزار معاملات و مبادلات در بازار کریپتوکارنسی‌ها دانست. همچنین، در بعضی از پروژه‌های بلاکچین، Tokenها به عنوان مجوزهای دسترسی به خدمات یا ویژگی‌های خاص در داخل شبکه عمل می‌کنند.
Tokenها به عنوان واحدهای ذخیره ارزهای دیجیتال در Digital Walletها هم استفاده می‌شوند. به عنوان مثال، ارز دیجیتالی مانند بیت کوین یا اتریوم، به صورت Token در کیف پول ذخیره می‌شوند. در این مقاله به هر آنچه لازم است درباره Token بدانید، اشاره خواهیم کرد.
توکن Token چیست؟
توکن (Token) در زبان ساده یک نوع پول دیجیتال است که در بلاکچین‌ها (شبکه‌های دیجیتالی و امن برای ذخیره و انتقال ارزهای دیجیتال) استفاده می‌شود. هر Token نماینده ارز دیجیتال در یک بلاکچین است و می‌تواند مقدار مشخصی از ارز دیجیتال را نمایندگی کند. توکن‌ها برای انجام معاملات، دسترسی به خدمات، یا حتی نگهداری ارزهای دیجیتال در کیف پول‌های دیجیتال، به کار می‌روند.
هر Token ممکن است ویژگی‌ها و کاربردهای مختلفی داشته باشد. این ابزار در اکوسیستم ارزهای دیجیتال، به عنوان واحد انتقال و نگهداری ارزهای دیجیتال عمل می‌کند.
از معروف‌ترین Tokenهایی که در حال حاضر، در بازار کریپتوکارنسی‌ها وجود دارند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیت کوین (BTC)
- اتریوم (ETH)
- بایننس کوین (BNB)
- ریپل (XRP)
- کاردانو (ADA)
- دوج کوین (DOGE)
- پولکادوت (DOT)
- لایت‌کوین (LTC)
- چین‌لینک (LINK)
- استلار (XLM)
کاربردهای توکن
توکن‌ها از نظر معامله و خدمات در دنیای ارزهای دیجیتال، دارای کاربردهای متعددی هستند. در زیر به برخی از کاربردهای اصلی Token از نظر معامله و خدمات اشاره می‌کنیم.
معاملات ارز دیجیتال
Tokenها به عنوان واحدهای انتقال ارزهای دیجیتال مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای مثال، با استفاده از بیت کوین یا اتریوم، می‌توانید ارز دیجیتال خریداری کنید یا به دیگران، ارز دیجیتال انتقال دهید. همچنین، می‌توانید به کارفرمایانی که ارز دیجیتال به عنوان پرداخت می‌پذیرند، در ازای خرید کالا و خدمات، Tokenهای بیت کوین یا اتریوم پرداخت کنید.
تبادل در صرافی‌ها
در صرافی‌های ارز دیجیتال، توکن‌ها به عنوان واحد اصلی معاملات مورد استفاده قرار می‌گیرند. کاربران می‌توانند ارزهای دیجیتال خود را با Token مبادله کنند. اغلب افراد، از صرافی‌ها برای تبدیل Token خود به ارزهای دیجیتال معروف‌تر مانند بیت کوین یا اتریوم استفاده می‌کنند. این عملیات به دلیل پذیرفته‌تر و پرکاربردتر بودن ارزهای معروف انجام می‌شود.
همچنین، برخی افراد نیاز دارند تا ارز دیجیتال خود را به پول ملی کشور خود تبدیل نمایند. در این صورت، می‌توانند خریدها و معاملات خود در دنیای واقعی انجام دهند. همه این اقدامات در صرافی‌های دیجیتال معتبر انجام می‌گیرد.
دسترسی به پلتفرم‌ها و برنامه‌ها
برخی پروژه‌های بلاکچینی، توکن‌ها را به عنوان مجوزهای دسترسی به پلتفرم‌های خود معرفی می‌کنند. برای دسترسی به خدمات و ویژگی‌های خاص در داخل این پلتفرم‌ها، شما نیاز به Token معینی دارید.
برای مثال، با داشتن Token خاص، می‌توانید به مناطق و خدمات خاصی درون یک پلتفرم یا بلاکچین دسترسی داشته باشید. به عبارت دیگر، Token به شما اجازه می‌دهد تا در بخش‌های معینی از یک پلتفرم فعالیت نمایید. همچنین، می‌توانید از خدمات داخل آن پلتفرم استفاده کنید. Tokenها می‌توانند به عنوان ابزاری برای تشویق مشارکت و فعالیت درون یک پلتفرم نیز مورد استفاده قرار گیرند.
قراردادهای هوشمند (Smart Contracts)
در بلاکچین‌هایی مانند اتریوم، Tokenها به عنوان واحدهای پرداخت برای اجرای قراردادهای هوشمند عمل می‌کنند. این قراردادها به طور خودکار، تعهدات مختلف را اجرا می‌کنند. معمولا Tokenها برای پرداخت هزینه‌های اجرایی و تراکنش‌ها به کار می‌روند.
رای‌گیری بلاکچینی
توکن‌ها ممکن است برای مشارکت در رای‌گیری‌های بلاکچینی و تصمیم‌گیری‌های جمعی نیز استفاده شوند. اعضای گروه می‌توانند Tokenها را به عنوان واحد رای‌گیری برای تصمیم‌گیری در مسائل مختلف، به کار ببرند.
کمک به امنیت در پلتفرم ها
Tokenها به عنوان وسیله‌ای برای شناسایی و امنیت کاربران در برخی پلتفرم‌ها، مورد استفاده قرار می‌گیرند. با داشتن توکن امنیتی، حساب کاربری و اطلاعات شما، امن‌تر بوده و طبق قوانین مشخصی مدیریت گردد.
توکن‌ها، ارزهای دیجیتال و آلت کوین‌ها
Tokenها، ارزهای دیجیتال و آلت‌کوین‌ها (Cryptocurrencies) به عنوان اجزای مختلفی از دنیای ارزهای دیجیتال شناخته می‌شوند. این اجزا در بلاکچین و تکنولوژی معاملات امن (Blockchain and Distributed Ledger Technology) به کار می‌روند. این سه مفهوم، تفاوت‌ها و شباهت‌هایی دارند که به صورت خلاصه در زیر توضیح می‌دهیم.
Tokenها
توکن‌ها معمولا درون یک بلاکچین خاص ساخته می‌شوند. آن‌ها به عنوان اسنادی برای معاملات درونی یک پلتفرم به کار می‌روند. این معاملات می‌توانند به صورت قرارداد هوشمند اجرا شوند و قابلیت‌های مختلفی داشته باشند.
ارزهای دیجیتال
ارزهای دیجیتال (معروف به کریپتوکارنسی) نوعی Token هستند که به عنوان واحدهای ارزی در معاملات استفاده می‌شوند. مثلا بیت کوین (Bitcoin)، اتریوم (Ethereum)، و لایت‌کوین (Litecoin) ارزهای دیجیتال معروفی هستند. ارزهای دیجیتال به عنوان ارزهای معاملاتی برای خرید و فروش کالاها و خدمات در دنیای واقعی یا دیجیتال به کار می‌روند. همچنین، کریپتوکارنسی‌ها متداول‌ترین نوع توکن شناخته می‌شوند و ارزشی مستقل از پروژه‌ها یا پلتفرم‌ها دارند.
آلت کوین‌ها (Altcoins)
آلت‌کوین‌ها نیز ارزهای دیجیتال هستند. اما معمولا به هر ارز دیجیتالی که نه بیت کوین است و نه اتریوم (یعنی ارزهای دیجیتال دیگر) آلت کوین می‌گویند. به عبارت دیگر، آلت‌کوین‌ها نسبت به بیت کوین، "آلترناتیو" یا ارز جایگزین هستند.
آلت‌کوین‌ها معمولا از تکنولوژی‌های مختلفی استفاده می‌کنند و ویژگی‌ها و اهداف مختلفی دارند. برخی از معروف‌ترین آلت‌کوین‌ها شامل ریپل (Ripple)، کاردانو (Cardano) و پلکس (Polkadot) هستند.
انواع توکن
Tokenها می‌توانند در دنیای ارزهای دیجیتال با اهداف متنوعی وجود داشته باشند. برخی از انواع توکن‌ها عبارتند از:
- معاملاتی (Transaction Tokens)
- امنیتی (Security Tokens)
- اشتیاقی (Utility Tokens)
- افکتیو (Equity Tokens)
- خدماتی (Service Tokens)
- بازی (Gaming Tokens)
- نمادین (Collectible Tokens)
- توکن‌های مرتبط با دارایی‌های واقعی (Asset-Backed Tokens)
- تراکنشی (Transaction Coins)
همچنین باید توجه داشت که نوع و استفاده از هر Token، به پروژه و پلتفرم مرتبط با آن بستگی دارد. بنابراین، ممکن است در آینده انواع جدیدی از آن‌ها در بازار ارز دیجیتال ظاهر شوند.
روش ساخت توکن
Tokenها در بیشتر موارد، توسط توسعه‌دهندگان و توسعه‌دهندگان بلاکچین ساخته می‌شوند. فرآیند ساخت Token بر اساس مراحل زیر انجام می‌گیرد:
انتخاب پلتفرم بلاکچین
ابتدا توسعه‌دهندگان باید تصمیم بگیرند که توکن‌های خود را بر روی کدام پلتفرم بلاکچین ایجاد کنند. معروف‌ترین پلتفرم‌های بلاکچین برای ایجاد Token عبارتند از Ethereum، Binance Smart Chain، و Cardano.
ایجاد قرارداد هوشمند
برای ایجاد Token، یک قرارداد هوش مصنوعی درونی بلاکچین به نام "قرارداد هوشمند توکن" ایجاد می‌شود. این قرارداد شامل قوانینی است که Tokenها را تعریف می‌کند؛ از جمله تعداد کل آن‌ها در بازار و قوانین معامله.
تنظیم ویژگی‌ها
توسعه‌دهندگان می‌توانند ویژگی‌های مختلفی برای Token تعیین کنند. برای مثال، نام، نماد، مقدار معامله، ویژگی‌های خاص (اگر لازم باشد)، و غیره.
اعلام معامله عمومی (ICO) (اختیاری)
در برخی موارد، توسعه‌دهندگان ممکن است از یک ICO برای جمع‌آوری سرمایه برای پروژه استفاده کنند. در این فرآیند، Tokenها به عموم فروخته می‌شوند.
توزیع توکن‌ها
پس از ایجاد Token و جمع‌آوری سرمایه (اگر انجام شود)، Tokenها به سرمایه‌گذاران یا افراد دیگر واگذار می‌شوند.
تفاوت توکن (Token) و کوین (Coin)
کوین و توکن دو نوع متفاوت از ارزهای دیجیتال هستند؛ اما تفاوت‌های مهمی دارند. برای مثال، کوین‌ها معمولا ارزهای دیجیتال اصلی هستند و به عنوان واحدهای اصلی یک بلاکچین مورد استفاده قرار می‌گیرند. به عنوان مثال، بیت کوین (Bitcoin) یک کوین است. آن‌ها معمولا مستقل از بلاکچین‌های دیگر بوده و خودشان یک بلاکچین مخصوص به خود دارند. ارزش کوین‌ها به صورت مستقل و بر اساس میزان تقاضا و عرضه تعیین شده و بر اساس دلار یا ارزهای ملی دیگر بیان می‌شود.
اما Tokenها معمولا بر روی بلاکچین‌های موجود ساخته می‌شوند و به عنوان اسکناس‌های داخلی یک پروژه یا پلتفرم عمل می‌کنند. اغلب Tokenها به عنوان واحدهای دیجیتال برای دسترسی به خدمات خاص یا بهره‌برداری از ویژگی‌های معین یک پروژه مورد استفاده قرار می‌گیرند. ارزش Tokenها ممکن است به عوامل مختلفی مانند تقاضا برای خدمات پروژه و عرضه توکن‌ها بر روی بلاکچین وابسته باشد.
در کل، Tokenها معمولا وابسته به یک پروژه خاص هستند و به عنوان وسیله‌ای برای دسترسی به خدمات داخلی یا انجام معاملات درونی استفاده می‌شوند. در حالی که کوین‌ها ارزهای دیجیتال اصلی بلاکچین‌ها محسوب می‌شوند.
ذخیره و نگهداری توکن
ذخیره و نگهداری Token به شکل الکترونیکی و تحت استفاده از والت‌های ارزی دیجیتال (Digital Wallets) انجام می‌گیرد. والت‌ها بهترین گزینه برای مدیریت و ذخیره ارزهای دیجیتال، از جمله Token، هستند.
اولین گام برای نگهداری توکن‌ها، انتخاب یک والت مناسب است. والت‌ها به دو دسته والت‌های آنلاین (Online Wallets) و والت‌های سخت‌افزاری (Hardware Wallets) تقسیم بندی می‌شوند.
برای دریافت Token، باید آدرس و یا کلید عمومی والت خود را به شخص یا پلتفرمی که توکن‌ها را به شما انتقال می‌دهد، ارائه دهید. وقتی Tokenها در والت شما قرار دارند، شما می‌توانید آن‌ها را بررسی و مدیریت کنید. به این معنا که می‌توانید انتقال Token به افراد دیگر یا والت‌ها، تراکنش‌ها، و مانیتورینگ موجودی‌ها را از طریق والت انجام دهید.
کلید خصوصی والت‌هایتان را هرگز با دیگران به اشتراک نگذارید و در جایی امن نگه دارید. اگر کلید خصوصی گم شود، دسترسی به توکن‌هایتان را از دست خواهید داد.