سازمان مستقل غیرمتمرکز یا DAO چیست؟ سیستم مدیریتی مبتنی بر جامعه در ارز دیجیتال

برای بسیاری از افراد، دائو مفهموم آشنایی دارد، اما بعضی دیگر به اشتباه، آن را سازمان یا نهادهایی می‌دانند که بدون روند یا سلسله مراتب، برای اداره و حاکمیت، استفاده می‌شود. دائو، مخفف Decentralized Autonomous Organization و معنی آن، سازمان مستقل غیرمتمرکز است. این نهاد دارای محوریت مردمی بوده و مانند بیت کوین یا ارزهای دیجیتال مختلف، دارای هسته مدیریتی و مرکزی خاصی نیست. قوانین و مقررات موجود در این نهاد، کاملاً شفاف و بر اساس قراردادهای هوشمند و توافقات، انجام می‌شود، اما شاید با این تعریف مختصر و کوتاه، به درستی با مفهموم دائو آشنا نشده باشید. به همین دلیل، در این مقاله، قصد داریم به بررسی خصوصیات و کاربردهای دائو  و نحوه عملکرد آن بپردازیم.

DAO‌  چیست؟

دائو یک سازمان خودکار و بدون مرکز است که توسط قوانین و قراردادهای برنامه نویسی شده که روی یک شبکه بلاکچین است، عمل می‌کند. این سازمان هیچ ساختار مرکزی‌ای ندارد و تصمیماتش توسط اعضا و برنامه‌های کامپیوتری مشترک اتخاذ می‌شود.

در یک DAO، قوانین و قراردادهای برنامه نویسی شده و چگونگی کارکرد سازمان، توسط اعضا تعیین می‌شوند. اعضا می‌توانند به این سازمان ملحق شوند و با رای دادن و شرکت در فرآیندهای تصمیم‌گیری، به توسعه و پیشرفت آن کمک کنند. اعضا ممکن است با استفاده از توکن‌های رمزنگاری شده، حقوق و مزایای خاصی در این سازمان داشته باشند.

تاریخچه سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز

تاریخچه سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز یا دائو به خیلی قبل تر از ظهور فناوری بلاکچین و اتریوم بر می گردد و آن را مربوط به دوران قبل از اینترنت می دانند. اما با ظهور بلاکچین و توسعه تکنولوژی های قرارداد هوشمند، مفهوم DAO به شکل مدرن و با تکیه بر تکنولوژی بلاکچین به طور واقعی پیاده‌ سازی شد.

در سال 2013، یک پروژه به نام (The DAO)  توسط گروهی از توسعه دهندگان در اتریوم ایجاد شد. این پروژه قصد داشت تا یک صندوق سرمایه گذاری مشارکتی را به صورت یک قرارداد هوشمند در بلاکچین اتریوم ایجاد کند. ایده اصلی این پروژه، ایجاد یک سازمان خودکار و غیرمتمرکز بود که تصمیمات سرمایه گذاری را بر اساس رأی اعضا اتخاذ کند.

متأسفانه در سال 2016، یک ضعف امنیتی در قرارداد هوشمند DAO کشف شد که به اختلال و سرقت بزرگی منجر شد. سارقان توانستند از این ضعف استفاده کنند و مبلغ قابل توجهی از توکن‌های اتریوم را به حساب خود جابجا کنند. این اتفاق باعث شد تا بحث‌های فراوانی درباره امنیت قراردادهای هوشمند و ارزهای رمزنگاری شده صورت گیرد.

با وقوع این حادثه، دائو به یکی از مشهورترین مثال‌های استفاده از تکنولوژی بلاکچین و یک نمونه عبرت‌آموز برای طراحان قراردادهای هوشمند تبدیل شد. از آن زمان به بعد، توسعه‌دهندگان و تیم‌های مختلف در سراسر جهان به ساخت و پیاده‌ سازی DAOهای مختلف روی بلاکچین‌های مختلف پرداختند.

از آن زمان به بعد، طراحی و پیاده ‌سازی سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز، رشد چشمگیری داشته است و از طریق بلاکچین‌ها مثل اتریوم، ترون و بیتکوین طراحی می‌شوند. DAOها در حال حاضر در صنایع مختلفی مثل هنر، بازی‌های رایانه‌ای و حوزه‌های دیگر، به عنوان سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز به کار گرفته می‌شوند.

ایده  DAOها چیست؟

ایده اصلی DAOها، ایجاد یک سازمان خودگردان و غیرمتمرکز است که تصمیم‌گیری‌ها و عملکرد آن به صورت جمعی و بر اساس قوانین و قراردادهای برنامه نویسی شده توسط اعضا انجام می‌شود. این ایده از تلاش برای حذف واسطه‌ها و ساختارهای مرکزی در سازمان‌ها و ایجاد یک بستر شفاف و مطمئن برای اتخاذ تصمیمات و اجرای فعالیت‌ها، الهام گرفته شده است.

در یک دائو، اعضا می‌توانند توسط رأی دادن و شرکت در فرآیندهای تصمیم‌گیری به فعالیت‌های سازمانی شرکت کنند. قراردادهای هوشمند و قوانین برنامه نویسی شده توسط اعضا، نحوه عملکرد و تصمیم‌گیری‌های دائو را تعیین می‌کنند. برای مثال، اعضا می‌توانند در مورد پروژه‌ها و سرمایه‌گذاری‌های مورد نظر رأی دهند، تصمیمات مالی را اتخاذ کنند، قوانین سازمانی را تغییر دهند و یا به توسعه و بهبود سازمان کمک کنند.

ایده دائوها علاوه بر ایجاد شفافیت و اعتماد بین اعضا، قابلیت حذف واسطه‌ها و کاهش هزینه‌ها را دارد. این سازمان‌ها معمولاً از توکن‌های رمزنگاری شده برای تعیین حقوق و مزایای اعضا استفاده می‌کنند که می‌تواند به عنوان واحد معاملاتی داخلی سازمان استفاده شود.

سازمان مستقل غیرمتمرکز چگونه کار می‌کند؟     

کارکرد اصلی یک DAO به صورت زیر است:

• تکنولوژی بلاکچین
• انجام قراردادهای هوشمند
• تصمیم‌گیری جمعی
• اجرای قراردادهای هوشمند
• مدیریت دارایی‌ها
• رسیدگی به خطاها و تغییرات

در کل، دائو با استفاده از ترکیبی از بلاکچین، قراردادهای هوشمند و تصمیم‌گیری جمعی اعضا، به صورت خودکار و بدون نیاز به واسطه عمل می‌کند. این فرآیند امکان تصمیم‌گیری دموکراتیک، شفافیت بیشتر و اجرای قوانین بدون دخالت افراد واسطه را فراهم می‌کند.

ویژگی‌های DAO چیست؟          

 ویژگی اصلی دائو، تصمیم‌گیری‌ها و عملکردهای سازمان است که به صورت توزیع شده و مشارکتی انجام می‌شود. DAOها برای انجام فعالیت‌ها و اجرای قراردادها، از قوانین نوشته شده استفاده می‌کنند. بدین ترتیب، نیازی به تداخل انسانی در عملکرد روزمره سازمان وجود ندارد و فرآیندها به صورت خودکار انجام می‌شوند.

قراردادها و تصمیمات DAO به صورت عمومی، در دسترسی همه اعضا قرار می‌گیرند. این شفافیت، اعتماد و تشویق به مشارکت، فعالیت اعضا را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، هر فردی که دارای توکن‌های DAO باشد، می‌تواند در فرآیند تصمیم‌گیری و سازمان‌دهی سازمان شرکت کند. اعضا می‌توانند به ارائه پیشنهادات و انجام فعالیت‌های سازمانی در قالب قراردادهای هوشمند مشارکت کنند.

دائوها می‌توانند ارزش و دارایی‌ها را بین اعضا تقسیم کنند. اعضا می‌توانند توکن‌ها را خرید و فروش کنند و در سود و زیان سازمان شریک شوند. فناوری بلاکچین و قراردادهای هوشمند باعث ایجاد امنیت بالایی در سازمان می‌شوند. با استفاده از دائو، حفاظت از اموال و اطلاعات اعضا از طریق رمزنگاری و مکانیزم‌های امنیتی بهبود پیدا می‌کند.

کاربردهای  DAOها       

DAO ها در انواع مختلف کاربردهای عملیاتی و اقتصادی، قابل استفاده هستند. بعضی از کاربردهای معروف DAO ها عبارتند از:

• سرمایه گذاری جمعی
• توسعه نرم‌ افزارهای مشارکتی
• بازی‌ها و سرگرمی‌های مبتنی بر بلاکچین
• ارائه خدمات مالی
• علاوه بر این‌ها، با توجه به قابلیت‌هایی که این نهادها دارند، کاربردهای وسیع‌تری برای‌شان قابل انتظار است که به تسهیل انجام امور منجر می‌شود.
• 

سیستم عامل دا‌ئوها        

DaoOS، سیستم عاملی است که برای مدیریت و عملکرد بهتر دائوها طراحی شده است. این سیستم عامل به دائوها امکان می‌دهد تا به صورت خودکار قراردادها را تنظیم کرده و تصمیم ‌گیری‌های مربوط به عملکرد سازمان را براساس قوانین مشخصی انجام دهند. این سیستم عامل می‌تواند به صورت متن‌باز باشد و از طریق قراردادهای هوشمند بر پایه بلاکچین عمل کند.

انواع  DAOها   

دائوها می‌توانند در انواع مختلف و با اهداف و وظایف متنوعی شکل گیرند. بعضی از انواع رایج  DAOها عبارتند از:

• DAOهای مالی
• DAOهای گفتمانی
• DAOهای هنری
• DAOهای خیریه
• DAOهای خرید گروهی
• DAOهای حوزه ‌محور

این‌ها چند نمونه از انواع DAOها هستند که استفاده های زیادی دارند. همه روزه، انواع جدیدی از DAOها توسط جامعه بلاکچین و فعالان حوزه بلاکچین، طراحی و پیاده‌ سازی می‌شوند. بسته به نیازها و اهداف هر گروه یا سازمان، نوع و ساختار DAO مورد نظر ممکن است، متفاوت باشد.

نحوه تکامل  DAO‌ها چگونه است؟          

تکامل DAOها یک فرآیند پویا و پیوسته است که تحت تأثیر تجربه‌ها، چالش‌ها و نیازهای جامعه بلاکچین و فعالان این حوزه قرار می‌گیرد. در زیر، چندین عامل کلیدی برای تکامل DAOها را بررسی می‌کنیم:

• تجربه و یادگیری
• مشارکت جمعی و رای‌گیری
• توسعه فناوری
• اصلاحات قانونی و تنظیمات مختلف

ابزارهای  DAO 

موقع ساخت و مدیریت یک سازمان متمرکز خودکار، ابزارهای مختلفی وجود دارد که به شما کمک می‌کنند، فرآیند را بهبود ببخشید و به صورتی هوشمندانه عمل کنید. در زیر، به بعضی از ابزارهای مهم DAO اشاره می‌کنیم:

پلتفرم‌های قرارداد هوشمند: پلتفرم‌های مبتنی بر بلاکچین مثل Ethereum، EOS، Polkadot  و Cardano  امکان اجرای قراردادهای هوشمند را فراهم می‌کنند. این قراردادها به شما اجازه می‌دهند که قوانین و مقررات را تعریف کنید و فعالیت‌های دائو را مدیریت نمایید.

وبسایت‌ها و ابزارهای مدیریت: برای ارتباط با اعضا و مشارکت‌کنندگان، می‌توانید از وبسایت‌ها و ابزارهای مدیریت استفاده کنید. این ابزارها شامل پنل‌های مدیریت، جلسات تصمیم‌گیری، رای‌گیری و ارتباط با اعضا می‌شود.

واسط‌های کاربری (UI): واسط‌های کاربری کاربرپسند برای اعضا و مشارکت‌کنندگان دائو بسیار اهمیت دارند. این واسط‌ها باید امکانات مختلفی را ارائه کنند، از جمله مشاهده و راهنمایی در مورد فعالیت‌های دائو، رای‌گیری در مورد تصمیم‌ها، مدیریت کیف پول‌ها و مشارکت در فعالیت‌های دیگر.

از دیگر ابزارهای دائو، می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• سامانه‌های رای‌گیری
• کیف پول‌های قابل اعتماد
• سامانه‌های امنیتی و حفاظتی
• پلتفرم‌های بلاکچین
• کیف پول‌های رمزنگاری

• نحوه استفاده از سازمان‌های خودمختار غیرمتمرکز 

برای استفاده از سازمان‌های خودمختار غیرمتمرکز، می‌توانید به صورت زیر عمل کنید:

تشکیل گروه: ابتدا باید یک گروه از افرادی که به اصول خودمختاری و تصمیم‌گیری همگانی علاقه‌مند هستند را تشکیل دهید. می‌توانید از دوستان، همکاران یا افرادی که به اهداف مشترک شما علاقه‌مند هستند، استفاده کنید.

1. تعیین هدف
2. اتخاذ تصمیمات
3. تقسیم کار
4. ارزیابی و تنظیم

با در نظر گرفتن مراحل بالا، می‌توانید از مزایای دائوها استفاده کنید.

مزایا و معایب دائوها        

مزایا و معایب مختلفی برای دائوها وجود دارند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

از مهمترین مزایای دائوها می‌توانیم به  خودمختار بودن، مبتنی بر قواعد قراردادی و عدالت، شفافیت و از بین بردن واسطه‌ها اشاره کنیم. از اصلی‌ترین معایب آن هم مقبولیت کم و همچنین مسئولیت پذیری اشتراکی آن است.

 نمونه‌هایی از دائوهای موفق

دائوها در سال‌های اخیر به عنوان یک مدل سازمانی جدید و نوآورانه ظهور کرده‌اند. در این بین، دائوهای بسیار موفقی ظهور کرده‌اند که شامل موارد زیر هستند:

• Moloch

• MakerDAO

• Aragon

• Curve Finance

به طور کلی، دائوها یک مدل سازمانی نوآورانه هستند که این امکان را فراهم می‌کنند تا بدون وجود واسطه‌ و مراکز مدیریت متمرکز، سازمان‌های خودمختار را ایجاد و مدیریت کرد. این مدل دارای مزایای متعددی است که باعث استفاده رایج آن در سال‌های اخیر شده است، اما ایراداتی که گاهی اوقات برای آن به وجود می‌آمد، باعث عدم فراگیری‌اش شده است. با این حال، دائوهای بسیار موفق و کاربردی مختلفی وجود دارند که عملکرد بسیار دقیق و مطمئنی دارند.