سکه‌ها المان‌های مالی هستند که از طریق آن‌ها، ارزش واقعی یک معامله را مشخص می‌کنیم. سکه‌ها به دو دسته بانکی و غیربانکی تقسیم می‌شوند و این دو دسته، تفاوت‌هایی در مورد تولید، ارزش و قیمت دارند.
سکه بانکی توسط بانک مرکزی یا سازمان مرتبط با دولت تولید می‌شود. این سکه‌ها قابلیت پرداخت و پذیرش در تمامی تراکنش‌های مالی در کشور را دارند. قیمت سکه بانکی معمولا براساس ارزش نقدی دارایی‌های دولت تعیین می‌شود؛ به عبارت دیگر، ارزش سکه بانکی، به ارزش ارزی وابسته است که با آن معادل می‌شود. سکه بانکی به راحتی قابل تبدیل به پول نقد و برعکس است و اعتماد عمومی بیشتری دارد؛ زیرا به عنوان وسیله پرداخت قانونی شناخته می‌شود.
از طرفی، سکه غیربانکی توسط شرکت‌های خصوصی، کشورها یا شخصیت‌های حقوقی دیگر تولید می‌شود. این سکه‌ها به طور عمومی ارزش قانونی ندارند و ارزش آن‌ها ممکن است بر اساس وزن و خلوص فلزات گرانبها، مانند طلا یا نقره، تعیین شود. قیمت سکه غیربانکی، بیشتر به عنوان یک جنس با ارزش مورد توجه قرار می‌گیرد، تا به عنوان یک وسیله پرداخت روزمره استفاده شود. این نوع سکه نیاز به فروش به یک شخص یا موسسه خاص دارد.
انواع سکه بانکی
در ایران، سکه‌های بانکی در وزن‌ها و ارزش‌های مختلفی تولید می‌شوند. این سکه‌ها عبارتند از:
- سکه تمام بهار آزادی: یکی از گرانترین و سنگین‌ترین سکه‌های بانکی در ایران است. وزن این سکه یک اونس (31.1035 گرم) است و ارزش آن بر اساس قیمت طلا در بازار تعیین می‌شود. سکه تمام بهار آزادی، تصویری از مقام آزادی‌خواه برجسته ایران، یعنی امام خمینی (ره) را بر روی خود دارد.
- نیم سکه: این سکه نیمی از وزن و ارزش سکه تمام بهار آزادی را دارا است. وزن نیم سکه بانکی حدود 6.05 گرم بوده و ارزش آن نصف ارزش سکه تمام بهار آزادی است. نیم سکه نیز تصویری از حضرت امام خمینی (ره) را بر روی خود به نمایش می‌گذارد.
- ربع سکه: ربع سکه نیز نصف وزن و ارزش نیم سکه را دارد. وزن ربع سکه حدود 3.01 گرم است و ارزش آن حدود یک چهارم ارزش سکه تمام بهار آزادی است.
انواع سکه غیر بانکی
در زمینه سکه‌های غیر بانکی، مدل‌های زیادی وجود دارند که ممکن است درباره آن‌ها اطلاعات زیادی نداشته باشید. این نوع سکه‌ها شامل موارد زیر هستند:
سکه با عیار استاندارد
به سکه‌هایی اشاره دارد که عیار و آلیاژ آن‌ها با سکه بانکی یکسان است. این سکه‌ها در بازار نسبتا رایج هستند و معمولا به عنوان سکه‌های سرمایه‌گذاری یا کلکسیونی استفاده می‌شوند.
با توجه به جنس آلیاژ مورد استفاده در سکه غیر بانکی با عیار استاندارد، در صورتی که این نوع سکه را داشته باشید، می‌توانید آن را بر اساس ارزش طلای موجود در آن، به فروش برسانید. برای تعیین ارزش دقیق، می‌توانید با استفاده از عیار سکه و قیمت جاری طلا، ارزش آن را محاسبه کنید.
سکه غیر بانکی با عیار پایین
عیار این سکه‌ها کمتر از سکه بانکی است. تشخیص دقیق عیار سکه غیر بانکی با عیار پایین به سادگی امکان‌پذیر نیست و بر اساس رنگ، نمی‌توان شناسایی کرد. برای فروش این نوع سکه، عیار آن تخمین زده می‌شود و بر اساس تخمینی که از عیار سکه دارید، می‌توانید آن را به فروش برسانید.
در بازار سکه، معمولا از ابزارهایی مانند آزمون‌های شیمیایی یا استفاده از دستگاه‌های خاص برای تعیین عیار سکه‌ها استفاده می‌شود. این ابزارها می‌توانند به شما کمک کنند، تا عیار سکه طلا را با دقت بیشتری تعیین کنید.
سکه‌های غیر از جنس طلا
این نوع سکه‌ها می‌توانند از موادی مانند نقره، برنج، نیکل، آلومینیوم و غیره ساخته شوند. جاعلان ممکن است این سکه‌ها را با روکش طلا یا آبکاری تزئین کنند و سپس آن‌ها را به بازار عرضه کنند.
سکه‌هایی که از جنس نقره ساخته شده‌اند، معمولا به دلیل جنس و ظاهر جذابی که دارند، می‌توانند به عنوان سکه‌های کلکسیونی یا سرمایه‌گذاری مورد توجه قرار بگیرند. اما باید توجه داشته باشید که این سکه‌ها از جنس‌هایی به جز طلا، عیار و ارزش معینی ندارند و قیمت آن‌ها بسته به جنس، ظرفیت جذب بازار و وضعیت کلی بازار سکه متغیر است.
تفاوت قیمت سکه بانکی و غیر بانکی
تفاوت قیمت سکه بانکی و سکه غیر بانکی در بازار طلا، به عوامل مختلفی بستگی دارد. سکه‌های بانکی با عیار استاندارد تولید می‌شوند و قیمت آن‌ها تحت تاثیر عرضه و تقاضا قرار می‌گیرد. همچنین، حباب سکه نیز می‌تواند در این مورد تاثیرگذار باشد. از سوی دیگر، سکه‌های غیر بانکی ممکن است از جنس‌ها و عیارهای مختلفی ساخته شوند و تولید آن‌ها توسط کارگاه‌ها و صنعتگران خصوصی انجام می‌گیرد. قیمت سکه غیر بانکی نیز به وزن، نوع و تاریخ ضرب آن بستگی دارد.
به همین دلیل، برای مقایسه قیمت سکه بانکی و سکه غیر بانکی، نیاز است به فروشندگان معتبر مراجعه کرده و قیمت لحظه‌ای هر دو نوع را بپرسید. همچنین، توجه به شرایط بازار و دستاوردهای اخیر می‌تواند در تشخیص تفاوت قیمت‌ها به شما کمک کند.