همیشه نگهداری پول نقد برای ما دردسرساز بوده است. برخی افراد، جای امن برای نگهداری سپردههای خود سراغ ندارند، و برخی دیگر نیز بر این باور هستند که به خاطر نرخ بالای تورم، نگه داشتن نقدینگی اشتباه است و باید آن را تبدیل به کالا کنند. البته کسانی هم می‌خواهند نقدینگی خود در بانکها نگهدارند تا سود سپرده به آن‌ها تعلق بگیرد؛ افراد این کار را برای جبران کاهش ارزش پول در برابر تورم انجام می دهند. بنابراین کسانی که به فکر نگه داشتن پول خود در بانک هستند، همیشه به این فکر می کنند که آیا گذاشتن پول در بانک کار درستی است یا نه؟
در واقع، بانکها محلی ایمن برای نگهداری پول هستند و شما می توانید به راحتی و تنها با استفاده از یک کارت عابر بانک، همیشه به پول‌‌های خود دسترسی داشته باشید. اما از لحاظ شرعی، نگه داشتن پول در بانک، به یک دغدغه بزرگ برای افراد مقید به مسائل شرعی و افراد مقید به پول حلال، تبدیل شده است. اگر شما هم دوست دارید بدانید که حکم نگه داشتن پول و سپرده در بانک چیست، بهتر است تا انتها با ما همراه باشید.
حکم گذاشتن پول در بانک برای سود
حکم شرعی گذاشتن پول و وجوه نقد در بانک برای گرفتن سود، بستگی به نوع بانک و نوع سپرده شما دارد. برای اینکه مساله بیشتر شفاف شود، بیشتر در این مورد توضیح می دهیم.
همانطور که می‌‌دانید در قانون اسلام، قرض دادن به شرط دریافت سود، صددرصد حرام است و ربا محسوب می شود؛ بنابراین، بانکداری اسلامی بر این مبنا عمل نمی کند. بانک وجوهی را به عنوان سپرده معمولی و یا به اصطلاح قرض الحسنه از افراد دریافت می‌کند و هیچ سودی نیز به این پول‌ها تعلق نمی‌گیرد.
اما سپردههای متفاوتی نیز در بانک وجود دارند. پولی که سرمایه گذار در بانک نگهداری می کند، به عنوان وجهی برای سرمایه گذاری شناخته می شود و سود پرداخت شده به شخص نیز سود حاصل از سرمایه گذاری آن شخص در معاملات حلال است.
یک مثال از گذاشتن پول در بانک
فرض کنید شما به عنوان صاحب پول و سرمایه، آن را به بانک می سپارید، تا بانک آن را در چرخه تولید به کار بگیرد و سپس درصدی از سود تولید را نیز به شما پرداخت کند. این نوع سپرده گذاری جایز است و سود حاصل از آن نیز حلال است. اما اگر شما همان پول را به عنوان قرض به کسی بدهید و به نیت سرمایه گذاری نباشد، و در چرخه تولید نیز به کار گرفته نشود، نباید از آن سود بگیرید؛ زیرا سود حاصل از آن حکم ربا دارد و حرام است.
بنابراین بانکداری اسلامی موظف است وجوه نقدی را که از صاحبان سرمایه دریافت می کند، برای تولید به کار بگیرد و سپس مبلغ سود را به حساب سرمایه‌گذاران واریز کند؛ اگر پول برای تولید کالا و خدمات به کار گرفته نشود، باید به عنوان قرض الحسنه شناخته شود و هیچ گونه سودی به شخص تعلق نمی‌گیرد.
برای اطمینان بیشتر در این مورد، جواب آیت الله خامنه‌‌ای را نیز بررسی می کنیم. آیت الله خامنه‌‌ای در جواب به این سوال چنین فرموده‌‌اند که:
اگر سپردن سرمایه و پول به بانک، به عنوان قرض و به هدف کسب سود باشد، واضح و روشن است که این همان قرض ربوی بوده و سود حاصل از آن نیز ربا و حرام است. اما اگر که صاحب سپرده، پول خود را به منظور به کارگیری پول در معاملات حلال شرعی و سرمایه گذاری در بانک قرار دهد، سود حاصل از آن نیز حلال است.
البته این حکم مربوط به بانکداری اسلامی است و به شرطی است که بانک به صورت اسلامی عمل کند؛ یعنی سرمایه مذکور را در جهت به کار انداختن چرخ تولید و معاملات حلال به کار بگیرد. اما اگر ربوی بودن بانک ثابت شود و مشخص گردد که بانک هدف، وجه دریافت شده را در جهت سرمایه گذاری و معاملات حلال به کار نگرفته است، دریافت سود از آن سپرده نیز حرام است!
آیا سپرده گذاری در بانک خطرناک است؟
برخی تصور می کنند که اگر وجوه هنگفت خود را در بانک نگهداری کنند، ممکن است آن را از دست بدهند. البته این تصور زیاد هم بیراه نیست! سپرده گذاری در برخی از بانکهای خصوصی، که رو به ورشکستگی هستند، توصیه نمی شود. اخیرا زیان انباشته برخی از بانکهای خصوصی و حتی چند بانک دولتی، بسیار زیاد شده است و این بانکها در آستانه ورشکستگی هستند!
بنابراین به شما توصیه می کنیم اگر قصد سرمایه گذاری در یک بانک را دارید، ابتدا در مورد اعتبار بانک و زیان انباشته بانک تحقیق کنید، تا ناخواسته و بدون آگاهی، وجه نقد خود را در اختیار یک بانک ورشکسته قرار ندهید. با رعایت این نکات، قرار دادن پول و وجه نقد در بانک، هیچ گونه خطری ندارد و شما می توانید با خیال راحت و بدون دغدغه خاطر، وجه نقد خود را نزد بانک بگذارید و از امن بودن جای آن خیالی آسوده داشته باشید.
نتیجه گیری
سپردن پول به بانکها، باید به چرخه تولید و رونق اقتصاد کشور کمک کند؛ در غیر این صورت، دریافت سود از آن، از نظر شرعی حرام است. همچنین، برای سپرده گذاری در بانکهای مختلف، باید حتما مطمئن شوید که بانک مورد نظر معتبر بوده و در آستانه ورشکستگی نباشد!