قیمت خودروهای صفر خریداری شده در قرعهکشیهای خرید و فروش خودرو داخلی، پایینتر از قیمت بازار است. به همین دلیل بعضی افراد با در نظر گرفتن درصدی سود، اما پایینتر از قیمت بازار، اقدام به خرید و فروش حواله خودرو خود میکنند. این کار در شرایط خاص قانونی قلمداد میشود، اما در صورت عدم رعایت ضوابط و شرایط لازم، میتواند آثار حقوقی جبران ناپذیری را برای طرفین معامله به همراه داشته باشد. بنابراین بسیار مهم است که از شرایط داد و ستد حواله خودرو اطلاع کافی داشته باشید.
حواله خودرو چیست
در حال حاضر، یکی از راههای داشتن ماشین برای استفاده شخصی یا سرمایهگذاری، خرید مستقیم اتومبیل صفر از کارخانههای داخل کشور مثل سایپا و ایران خودرو است. این تولیدکنندگان تولیدات خود را با قیمتی کمتر از قیمت بازار به فروش میرسانند.
متقاضیان باید بعد از اعلام تاریخ و زمان قرعهکشی توسط کارخانه تولیدکننده، از طریق درگاههای فروش وارد سامانه شده و اطلاعات لازم را وارد کنند. بعد از پایان مهلتهای ثبتنام قرعهکشی انجام شده و به برندگان اعلام میشود که بخشی از مبلغ ماشین مورد نظر را به حساب کارخانه واریز کنند. برندگان باید مابقی مبلغ را طی چند قسط، در موعد مقرر و با مبالغ مشخص واریز کرده تا اتومبیل صفر تولید داخل به آنها تحویل داده شود.
فرد برنده شده در قرعهکشی خرید و فروش ماشین داخلی باید برای پرداخت قسط اول به نمایندگیهای تولیدکننده مراجعه کند. در این زمان یک سند تحت عنوان حواله خودرو به خریدار داده میشود که حاوی اطلاعات هویتی، مدل ماشین، اطلاعات اتومبیل و نام کارخانه تولیدکننده است. همچنین در این سند اطلاعات اسناد مالی پیش پرداخت، مشخصات بیمه ثبتنامی و شماره، مهر و امضای نمایندگی هم نوشته خواهد شد. در واقع برات اتومبیل برگه یا سند قرارداد میان تولیدکننده و نماینده او با شخص برنده شده در قرعهکشی خودرو صفر داخلی است. فرد برنده شده در قرعهکشی، در صورت عدم داشتن این برگه در دریافت ماشین ثبتنامی خود با مشکلات بسیاری روبرو خواهد شد.
شرایط خرید و فروش حواله خودرو
افراد به هر دلیلی که قصد خرید و فروش حواله خودرو خود را داشته باشند، باید شرایط این معامله را رعایت کنند. در غیر این صورت، داد و ستد صورت گرفته باطل خواهد بود.
- اولین شرط این است که تولیدکننده امکان انعقاد عقد صلح نسبت به اتومبیل مورد نظر حواله یا امکان نقل و انتقال حواله را برای خریدار در نظر گرفته باشد. در سال جاری، شرکتهای سایپا و ایران خودرو به دلیل کلاهبرداریهای صورت گرفته در این زمینه، امکان انعقاد قرارداد صلح، فروش وکالتی و نقل و انتقال و همچنین واگذاری حواله از قرارداد خود را برداشتهاند. همچنین باید برای فروشندگان برات، مواجه شدن با فسخ قرارداد و استرداد وجه پیش پرداخت پیشبینی شده باشد.
- دومین شرایط قانونی نقل و انتقال حواله ماشین این است که طرفین معامله از اهلیت قانونی یعنی عقل، بلوغ و رشد لازم برخوردار باشند. در واقع طرفین باید با میل و اختیار کامل نسبت به انعقاد عقد نقل و انتقال برات ماشین اقدام کنند.
در ضمن، تنظیم قرارداد واگذاری برات باید در نمایندگیهای تولیدکننده ماشین یا در دفاتر اسناد رسمی صورت گیرد.
مراحل و نحوه خرید و فروش قانونی حواله خودرو
مراحل حقوقی و نحوه خرید و فروش حواله خودرو به شرح زیر است:
- طرفین به عنوان اولین مرحله از مراحل قانونی باید به دفاتر اسناد رسمی یا نمایندگیهای مجاز تولیدکننده مراجعه کنند. این افراد باید با اختیار کامل و اهلیت قانونی، اراده خود را بر نقل و انتقال برات ماشین در قالب انعقاد عقد صلح یا فروش وکالتی اعلام کنند. در این شرایط فروشنده باید وکالت بلاعزل در فروش ارائه داده و خریدار ثمن معامله را پرداخت کند.
- همچنین طرفین معامله باید موضوع و جهت معامله را مشخص کنند. مشروعیت و قانونی بودن جهت معامله بسیار مهم است.
- در مرحله بعدی، افراد باید مدارک لازم مثل مدارک هویتی و حواله اتومبیل را تحویل دهند. آنها باید بعد از مشاهده قرارداد، ذیل آن را در حضور شهود و محضردار امضاء کنند. البته اگر فردی بی سواد باشد، میتواند به جای امضاء قرارداد، از اثر انگشت خود استفاده نماید.
لازم به ذکر است که امروزه دو شرکت سایپا و ایران خودرو، امکان عقد قرارداد صلح و واگذاری حواله اتومبیل را ممنوع اعلام کردهاند. در واقع ماشین در موعد مقرر تنها به شخصی که برات به نام او صادر شده، تحویل داده میشود. همچنین اگر سند ماشین یک سال در رهن تولیدکننده باشد، پلاک آن تا یک سال حتی بعد از تحویل اتومبیل هم به نام خریدار اصلی باقی میماند.
بعضی افراد تصور میکنند که با خرید حق ثبتنام خودرو در سامانه و پرداخت هزینههای اضافی، میتوانند زودتر از موعد ماشین خود را تحویل بگیرند، اما این امر امکانپذیر نیست. بنابراین افرادی که مدعی هستند، میتوانند حق ثبتنام خود را در این سامانه بفروشند، متخلف و کلاهبردار محسوب میشوند. در ضمن، تمام ثبتنامها بر اساس کد ملی شخص صورت میگیرد و او تا 48 ماه امکان خرید ماشین از شرکت مزبور را ندارد.